Hematemez (Üst Sindirim Kanalı Kanamaları)
Hematemez Nedir?
Kusmayla kan gelmesine hematemez denilir. Kanama genellikle üst gastroentestinal sistemden olmaktadır; bu üst ince barsaktan, mideden veya yutak borusundan kaynaklanabilir.
Nasıl Olur?
En sık sebeplerden birisi mide veya on iki parmak barsak ülserlerinden kanam olmasıdır.
Mide yada özefagustaki (yutak borusu) irritasyonlar (yangı) da kan kusmaya sebep olur. Aspirin, ibobrufen ve naproksen mide ve özefagusdaki irritasyonların en sık sebepleridir.
Diğer bir sık kanama nedeni karaciğer hastalığıdır. Siroz nedeniyle karaciğerde skarlar gelişirse yutak borusu civarındaki kirli kan damarları bacaklardaki varislere benzer şekilde genişlerler. Hiçbir belirgin sebep olmadan aniden kanamaya başlayabilirler ve öksürük yada kusmayı takiben kanarlar.
Bazen özefagus (yutak borusu) yırtılırsa kanama olur. Bu durum genellikle çok fazla miktarda alkol alınımını takiben şiddetli kusmalarla yada şiddetli öksürükleri takiben olmaktadır.
Mide yada özefagus kanserlerinde şiddetli kanama olması nadir görülür.
Bulgular Nelerdir?
Kan kusma korkutucu bir tecrübedir. Hafif vakalarda kusmada, parlak kırmızı yada kahve telvesi gibi koyu kahverengi renkli (mide asidi ile sindirilmiş kan) görülebilir. Eğer şiddetli kanama varsa, bol miktarda parlak kırmız kan gelir ve kusmalar durmaz.
Sizde aynı zamanda kan kusma yapan sebebin bulguları da olabilir, bunlar;
Mide yanması
Mide ağrısı
Koyu, siyah katran renginde dışkılama
Koyu siyah ve katran renginde dışkılama bazen barsaklardan da kanamanın bulgusudur. Barsaklardan geçen ve sindirilen kan katran gibi siyah bir renk alır.
Nasıl Tanı Konur?
Eğer kanama hafif ve sık değilse doktorunuz size aile ve öz geçmiş hakkında sorular soracak ve sizi muayene edecektir. İze aynı zamanda;
kan testleri
gaitada gizli kan testi
mide yada özefagusun radyolojik incelemesi isteyecektir.
Eğer bu testler kanamanın sebebini göstermezse ve semptomlar devam ederse doktorunuz sizden gastroskopik inceleme isteyecektir. Bu işlemde size ilkin bir sakinleştirici yapılır. Daha sonra ağzınızdan ince, bükülebilen, ucunda ışık kaynağı ve kamera bulunan bir tüpü (gastroskop) ağzınızdan mideye doğru uzatarak inceleme yapacak ve kanamanın nedenini arayacaktır. Endoskopla özefagusta varikoz venler gastrit yada ülserler veya kanserlerin varlığı aranacaktır.
Nasıl Tedavi Edilir?
Eğer kanama şiddetliyse, hastanenin acil ünitesinde yada acil yoğun bakım ünitesinde tedavi edileceksiniz. Tedavinin ilk amacı kanamayı durdurmaktır. Kanama sırasında kalp, beyin ve böbrek gibi hayati organların normal kan basınç seviyesini muhafaza edebilmek için yeterli sıvı ve kanların verilmesi gereklidir. Bunların verilmesi için uygun damar yollarının açılması gereklidir. Size aynı zamanda burun maskesi ile oksijen verilebilir. Ayrıca kanama takibi yapabilmek ve bazı ilaçları verebilmek için “nazogastrik sonda” adı verilen ince plastik bükülebilen yumuşak bir tüp burnunuzdan mideye doğru itilebilir.
Eğer şiddetli özefagus varis kanaması varsa hastaya Blackmore Sangstaken ismi verilen özel bir sonda yutturulur ve yutak borusu içinde şişirilip kanayan venlere basınç yapılarak kanama durdurulur. Nadiren kanamaları durdurmak için cerrahi işlem gerekebilir.
Kanamanın şiddetine ve yerine bağlı olmak kaydıyla hastanede kalma süresi birkaç gün olabilir. Tedavinin sebebine bağlı olarak ta tedaviniz olacaktır.
Kanama ister şiddetli ister hafif olsun alınan kan testleri ne kadar kan kaybı olduğunu , pıhtılaşma ile ilgili hastalığınız olup olmadığını gösterir. Bu testler aynı zamanda kanamanın sebebi ve tekrarlama eğilimini de gösterebilir. Kanamanın tanı ve tedavisi için bir yada daha fazla endoskopiler gerebilir.
Eğer anama az ise tedavi kanamanın sebebine göre olur;
İrritasyon yapan ilaçlara son verilir.
Şiddetli kusmalar için ilaçlar verilebilir.
Gastrit ve ülserler ilaçlarla tedavi edilir ve sizden yaşam biçiminizi değiştirmeniz istenebilir.
Karaciğer hastalıkları sebebine göre tedavi edilir.
Özefagusun varikoz venleri ortadan kaldırılmalıdır (cerrahi yada içine uygulanan kimyasal maddelerle)
Bütün vakalar için doktorunuz size uygun yumuşak bir diyet önerecektir.
Kendime Nasıl Bakabilirim?
Doktorunuzun ilaç ve diyet konusundaki önerilerini dinleyiniz
Eğer kanama alkol kullanımından olduysa alkol almayı kesmelisiniz
Doktorunuzun bütün randevularına uyunuz.
Yeniden kanam olduğunda ne yapmanız gerektiğini öğrenmelisiniz.
Kendimiz Nasıl Koruyabilirim?
Sık kan kusma sebeplerinin acil tedavisi gereklidir. Bunun için,
Özefagus, mide yada duodenumdaki ülser ve gastritlerin semptomlarının (bulgu) tedavisi gereklidir (mide ağrısı, mide ekşimesi ve asit içilmesi vs gibi).
Siyah katran, renkli dışkılama
Eğer çok fazla alkol alırsanız karaciğerde sirozu gelişimine neden olursunuz ve yutak borusu yada midedeki problemler şiddetli mide kanamasına neden olur ? Alkol probleminiz için yardım almanız gerekebilir.
5278