Mide Boşalma Güçlüğü

Midenin Görevleri
Mide karın sol üst tarafında bulunan bir organdır, boşken yarım fincan büyüklüktedir. Midenin görevi yenilen katı gıdaları sıvılaştırarak sindirime katkıda bulunmaktır. Mide içinde gıdaların tutulmasında 2 kapakçık mekanizması görev yapar; bunlar alt özefagus sfinkteri ve pilor halkasıdır. Bu iki kapak kapandığında mide kasılma hareketleriyle mide içindeki muhteviyat hidroklorik asit, enzim ve pepsinle karıştırılır. Pilor halkası açılınca mide kapsamı duodenuma boşalmaya başlar. Boşalma güçlüğünde tam olarak mide boşalması olmaz ve öğünler arasında mide dolu kalır. Bir sonraki yemekte mide dolu olduğu için şişkinlik, bulantı ve kusmalar gelişebilir ve hasta her yemekten korkmaya başlar.

Bulguları Nelerdir?
Midede dolgunluk hissi (şişkinlik), geğirme, asit reflüsü, bulantı ve gerginlik şikayetleri olur. Yemeklerden 1-3 saat sonra kusma olabilir. Hastaların çoğunda erken tokluk hissi olur. Kusmaları takiben kilo ve elektrolit kayıplarına bağlı bulgular gelişebilir.

Gastroparesisin Nedenleri?
İnsüline bağımlı yaşayan tip 1 diyabet hastalarının %20’sinde (özellikle diabetik nöropatisi olanlarda) gastroparesis gözlenir. Tip 2 diyabet hastalarında ise oldukça nadirdir. Gastroparesiste emilim bozulması nedeniyle kan şeker seviyesi düzensizliği ve diabetik kontrol zorlaşır. Gastroparesis ülser için mide cerrahisini veya zayıflamayı takiben gelişebilir. Böbrek yetersizliği, sistemik lupus, parkinson, skleroderma ve tiroid hastalığında da gastroparezis gelişebilir. Hastaların %30’unda sebep bulunamaz, bazılarının virütik enfeksiyonu takiben geliştiği tahmin edilmektedir. Bazı antikolinerjiklerin (Librax vs gibi) mide boşalmasını yavaşlattığı saptanmıştır.

Nasıl Tanı Konur?
Şişkinliği olan her hasta gastroparezis hastası değildir. Diyabetli hastalar da kan şeker kontrolü ve beslenme durumu önemlidir. Gastroparezis şüphelenildiğinde, 3 radyolojik tetkik istenir; 1- Baryumlu mide duodenum grafisi: mide içinde kalan yemek artıkları var mı anlamak için yapılır. 2- Gastroskopi: midede ülser veya kanser var mı anlamak için yapılır 3- Radyoizotop nükleer scan testi: bu işlem hastanenin nükleer tıp bölümünde yapılır, hastaya radyoizotop içeren bir yemek yedirilir. Radyasyon dozu çok az ve zararsızdır. Hastanın yemekten sonra radyoizotop ölçen bir cihazın altına yatması (Geiger cihazı) istenir, burada yemeğin ne hızla mideyi boşalttığı gözlenir. Bu test 2–4 saat sürer, eğer yemekten 2 saat sonra yemeğin yarısı midede duruyorsa gastroparezis vardır.

Tedavisi Nedir?
Şimdilik tam ve kesin bir tedavisi yoktur ama verilen ilaçlarla hastalar rahatlar. Sebepleri farlı olsa da tedavi hemen hemen aynıdır.
· Diyet: öğün sayısı arttırılıp 3 öğünde tıka basa yemek yerine 6 öğün ve azar azar olmalıdır. Yağlı besinlerin mideyi terk etmesi uzun sürdüğünden yenmemelidir. Sıvı besinler mideyi kolay terk ettiğinden tercih edilmelidir. Çok lifli besinlerden brokoli ve narenciyelerden (portakal gibi) kaçılmadır.
· Metpamid (metoclopramide) gastroparezisin acil tedavisinde tercih edilen ilaçtır, zamanla ilacın tesiri azalmaktadır. Uyku hali, ağız kuruması, baş dönmesi, impotans, kas spazmları yan tesirlerindendir. Yakın zamanda cisapride içeren ilaçlar da kullanılmaktaydı, kardiak aritmilere neden olduğu için piyasadan kaldırıldı.
· Metpamide cevapsız hastalarda Erytromycin kullanılmaktadır. Bu antibiyotik mide kasının kasılması arttırmaktadır.
· Domperidon (Motilium): mide boşalmasını hızlandırmaktadır.
· Bulantı ve kusmalar varsa bunlarla ilgili ilaçlar verilir.
· Cerrahi gastroparezis için nadiren uygulanır; karın derisinden bir beslenme tüpü jejenum denilen ince bağırsağa uzatılır.
· Gastrik peacemaker: Nisan 2000’de USA’da FDA tarafından kabul edilmiştir. Bu karın derisine implante edilen bir cihazdır ve kardiak peacemaker gibi etki yapar ve tıbbi tedaviden fayda görmeyen, bulantı ve kusmaları olan gastroparezis hastalarına kullanılmalıdır. 

6100