Hepatit C

Hepatit Nedir?
Karaciğerin inflamasyonudur (yangı). En sık olarak bulaşıcı virüslerle (hepatitis A, B, C, D, E, F, G:..) hepatitis gelişir. Bunun dışında alkol, karaciğerde yağlanma, ilaçlar veya kimyasal maddelerle oluşan toksik nedenler veya otoimmün nedenlerde hepatit yapmaktadır.

Hepatit de Neler Olur?
Bulaşıcı virüslerden B,C,D,G kan yoluyla A ve E ise bağırsak kanalıyla vücuda girer. Daha sonra karaciğer hücreleri içine girerek orada çoğalır ve kana karışırlar. Vücut tarafından üretilen antikorlar karaciğer hücrelerinde tahribata sebep olurlar. Genellikle , Hepatit B’de hastalık düzelir, hepatit C’de ise üretilen antikorlar hepatit C virüsünü tanımakta zorlanır bu nedenle hastalık uzun sürer (kronik). Hastaların çoğunda hiçbir şikayet olmadığı için bu kişiler bu kişiler kendini iyi hisseder ve bulaştırıcıdırlar.

İnkübasyon Periyodu Nedir?
Vücudun mikropla karşılaşması ile hastalığın ortaya çıkması arasında geçen süreye denir. Her virüste bu süre değişiktir. Hepatitis C de bu süre 50-150 gün arasındadır.

Hepatit C Nasıl Başlar?
Hastaların çoğunda gribal enfeksiyon şikayetleri gibi başlar. Yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, düşük ateş, iştahsızlık, bulantı, kusmalar görülebilir.

Diğer Hepatit Tipleri Nelerdir?

Hepatitis A (infeksiyoz hepatit)
Hepatitis B (serum hepatiti)
Hepatitis C (eskiden non A non B hepatiti)
Hepatitis D (Delta hepatiti)
Hepatitis E (feçesle geçer)
Hepatitis G (infekte kan ürünleri ile bulaşır)
Diğer başka virüslerle (Sitomegalovirüs, Ebstein Barr virüsü, sarı humma virüsü ve diğer etkenlerle oluşanlar)

Karaciğerin Görevleri Nelerdir?
Depo görevi, safra üretimi, zehirlerin uzaklaştırılması, besinlerin işe yarayan maddeler haline çevrilmesi, kan ve savunma maddelerinin üretimi,kan pıhtılaşması faktörlerinin üretimi gibi bilinen görevleri vardır.

Hepatit C Virüsü (HCV)
Flavivirüs familyasından bir RNA virüsüdür.

Kimlere HCV Bulaşır?
Kan ürünleri (enfekte olan) alan, başkalarının kullandığı enjektörle uyuşturucu kullanan, enfekte aletlerle diş çektiren, cerrahi müdahale geçiren, tatoo yaptıran kişilerde HCV sık rastlanır. Enfekte annelerden bebeğe geçme oranı %1-5’dir.

HCV Nasıl Bulaşmaz?
Hapşırmak, öksürmek, öpüşmek, aynı tuvaleti kullanmak, elini tutmak, aynı havuzda yüzmek, çocuğu elinde tutmak, HCV’li hasta tarafından hazırlanan yemeği yemek ile bulaşmaz. HCV hastanın kanının içindedir. HCV’li hastanın tıraş bıçağı, makas veya tırnak makasını kullanmak, tamponlar, kullandığı enjektörü kullanmakla bir başka kişiye geçebilir.
Kan Transfüzyonları ve HCV
Bu gün kan transfüzyonu ile HCV bulaşma şansı %0,12’dir.

İntravenöz Uyuşturucu Kullananlarda HCV Riski
Oldukça yüksek olduğu ileri sürülmektedir(%67).

Anneden Bebeğe HCV Geçişi
Birçok HCV virüslü anneden doğan bebekte HCV bulunmaz. Anne sütü ile hem HCV hem de HBV geçişi çok nadirdir. Doktorlar genellikle anne sütü ile beslemeyi yasaklamaz. Doğum sırasında HCV geçişi %5 kadardır eğer annede aynı zamanda HIV virüsü varsa bu oran %25’lere kadar çıkar.

Seks Yoluyla Bulaşma
Seks yoluyla HCV bulaşma oranı oldukça nadirdir (%1). Menstrual periyot sırasında seksten kaçınılmalıdır.

Sağlık Çalışanlarında HCV
İğne batması ile bulaşma oranları %0-10 arasında değişmektedir.

Hemodiyaliz Hastalarında HCV
Hemodiyaliz hastalarında HCV oranı %16 kadardır.

Sineklerle HCV Bulaşır mı?
Bulaş gösterilememiştir.

Ev İçi Bulaşma
Çok nadirdir. Kan yoluyla bulaşma olabilir.

Birden Çok Hepatit C Olunabilir mi?
Evet. Hepatit C’nin birçok genotipi vardır, her biri ile infekte olunabilir.

Hepatit C’nin Aşısı Var mı?
Bir çok değişik aşı halen insanlar üzerinde kullanılması için geliştirilmeye çalışılmaktadır.

Tedavinizi Kim Yapmalıdır?
Tedavinizi bir gastroenteroloji uzmanı veya hepatolog yapmalıdır.

Nasıl Tanı Konur?
Anormal karaciğer fonksiyon testlerini takiben doktorunuz bunun sebebini araştırmak için hepatit markerları, HCV RNA PCR, batın USG testlerini isteyebilir.

PCR Nedir?
Polimerase chain reaction (PCR) hepatit C virüslerini saptamak için kullanılan oldukça hashas bir kan testidir. Yanlış olarak pozitif çıkabilen Anti HCV sonunda en doğru test olarak HCV RNA PCR testi istenir.

Genotip Nedir?
HCV virüsünün de farklı tipleri vardır ve bunlara genotip denir şunlardır; 1a, 1b, 1c, 2a, 2b, 2c, 3a, 3b, 4, 5. 3a interferona en fazla cevap oranına sahiptir.

Karaciğer Biyopsisi Nedir?
Karaciğerin durumunun incelenmesi için örnek alınma işlemidir.Klinik bulgularıyla laboratuar sonuçları bağdaşmayan hastalarda, interferon tedavisine başlamadan önce karaciğerdeki hasarın durumunu görmek için ve tedavi sonundaki düzelme durumunu anlamak için, hepatit yapan başka hastalıkların ayırıcı tanısı için gibi bir çok nedenlerle biyopsi yapılır. Bu işlem hastanede doktor tarafından lokal anestezi kullanılarak karaciğer içine bir iğne sokularak yapılır. İşlem 1-2 saniye kadar sürer, işlemden sonra 4 saat kadar hastanede takip edilirsiniz ve 24 saat kadar evde istirahat edilmesi gereklidir. Bu işlemden sonra bazı hastalarda nadiren “vagal uyarı” neticesi kanama olmadan geçici olarak tansiyon düşmesi olur. Çok nadiren komplikasyon olarak kanama gelişebilir, bu durumda hastada terleme, nabzın süratlenmesi, tansiyon düşmesi olur.

Karaciğer Biyopsisinin Tehlikeleri Nelerdir?
En önemli risk iğnenin karaciğere giriş yerinden olan kanamadır ve bu risk %1 den azdır. Bunun dışında akciğer zarının delinmesi sonucu gelişen pnomotoraks, böbrek ve kalınbağırsak delinmesi gibi riskler olabilir. Karaciğer biyopsisi sonucu ölüm oranı %0,1-0,01’dir.
Eğer son 1 hafta içinde aspirin veya kanı sulandıran başka ilaçlar kullandıysanız, trombosit denilen kan hücrelerinin sayısı 50.000/mm3 ve altındaysa, protrombin zamanı INR testi 1.4’den fazlaysa biyopsi yapılmamalıdır. Ayrıca USG de karaciğerde “hemanjioma” tanısı varsa karaciğer biyopsisi USG eşliğinde yapılmalıdır.

HCV ile İlgili Diğer Problemler
HCV sadece karaciğeri etkilemez. Karaciğer dışında deri, kan damarları, eklemler, böbrek ve tiroid bezini de etkileyebilir.

Krioglobulinemi Nedir?
HCV’li hastaların 1/3-1/6’sında kan damarları içinde bazı antikorlar soğukta çökerek damarsal lezyonlar yaparlar. Yorgunluk, eklem ağrıları ve kaşıntı ile deri döküntüleri oluşur.

Tiroid ve Otoimmün Problemler
HCV virüsüne karşı vücudun ürettiği antikorlar eğer organların kendisine veya bazı bölümlerine saldırırsa otoimmün hastalıklar ortaya çıkar. Mesela, %10 HCV’li hastada tiroid bezine karşı oluşan antikorlar hipotiroidiye sebep olurlar, bu hastalarda yorgunluk, nazın yavaşlaması, soğuktan nefret etme, tembellik, kabızlık, derinin parşömen kağıdı gibi olması, kilo kaybı görülür. Bazen hipertroidi görülebilir bu durumda sıcağa dayanıksızlık, terleme, çarpıntı, ishal, sinirlilik, el ve ayak tabanlarında terleme gözlenir. İnterferon tedavisinde de tiroid fonksiyonlarında değişmeler görülebilir.

Tedavi
HCV tedavisi için Ribavirin, interferon/Pegylated İnterferonlar bu gün için en sık olarak kullanılmaktadır, bunun dışında başka ilaçlarda vardır. Bu ilaçlar kombine ve değişik protokollerle kullanılmaktadır. Tedavide başarı oranları halen %20-50 arasındadır. Ribavirin oral (ağızdan) alınan kapsül formunda interferon ise haftada 3 kez enjeksiyon formunda (Pegylated interferonlar haftada bir) kullanılmaktadır. Tedavi süresine doktorunuz karar verir, süre 6 ay ile 1 yıl arasında değişebilir. İnterferona cevabı etkileyen faktörler karaciğerdeki fibroz durumu, kandaki virüs miktarı, karaciğer enzimlerinde AST ve ALT seviyesi, HCV’nin genotipleri ve enfeksiyonun süresidir. Gebe kalmayı düşünen HCV’li hastalara, sirozlu hastalara, intihar eğilimi olan psikolojik bozukluğu olan hastalara, diğer tedaviler (kortizon, cyclosporine ve FK-506 gibi) altındaki organ transplantasyonu düşünülen hastalara, tiroid fonksiyon bozukluğu olanlara, ileri derecede kan hücrelerinde azlık olanlara yapılmamalıdır. 

5601