Kalın Bağırsak Kanseri

Kolon ve rektum kanserleri kolon ve rektum hücrelerinde tam anlaşılamamış mekanizmalarla gelişen kontrolsüz büyümelerdir. Kolon ve rektum, kalın barsağın 2 ayrı bölümüdür. Tümör barsağın kanlanmasını bozar ve normal çalışmasını etkiler.

Tümörü mümkün olduğu kadar erkenden teşhis ve tedavi etmek önemlidir. Eğer tedavi edilmezse, kanser vücudun diğer kısımlarına yayılır.

Kalın barsak kanserin geliştiği 3 büyük bölgeden biridir. Diğer ikisi akciğer ve meme kanserleridir. Bu tip kanser genellikle 50 yaş üstünde gelişir.

Nasıl Gelişir?
Kanser, anormal şekil ve ölçüde gelişen anormal hücrelerden oluşarak bu hücreler kendi bölgesinden ileriye doğru yayılır. Bazen operasyonla çıkarıldıkları yerde tekrar büyüyebilirler. Kolon kanserlerinin çoğu bazı tip poliplerden doğar ve kalın barsak duvarı üzerinde gelişirler. Adenomatöz polip denen bu polipler 5-10 sene içinde kansere dönüşebilir.

Kolorektal kanserin birkaç şüphelenilen fakat kesin olmayan sebepleri vardır. Genetik sebepler (Familial adenomatöz polipozis (FAP), Herediter nonpolipozis kolorektal kanser (HNPCC) diyet (kolon kanseri, çok rafine edilmiş ve düşük lifli besinlerle beslenen sanayileşmiş ülke vatandaşlarında sık rastlandığından diyetin bu hastalıkta rolü olduğu düşünülmektedir), siklooksijenazlar, şişmanlık (ensülin rezistansı) gibi.

Bulguları Nelerdir?
Kolorektal kanserin hiçbir bulgusu da olmayabilir. Yada şu şikayetlerden olabilir;

· Dışkıda kan görülmesi
· Kabızlık
· İshal
· Kilo kaybı
· Anemi
· Karında ağrı ve huzursuzluk
· Karında dolgunluk hissi.

Nasıl Tanı Konur?
Doktorunuz bulgularınızı dinleyecek ve sonra sizi karın ve rektumdan muayene edecektir. Gaitada gizli yada aşikar kanama varlığın göstermek için dışkı örneği alınacaktır.
Kolonoskopi ve sigmoidoskopi işlemleri doktorunuzun ışıklı aletlerle barağınızın alt kısımlarını incelemesi işlemidir. Bu testlerden önce sizi sakinleştirici ilaçlar damar yoluyla verilebilir. Bu işlemlerde doktorunuz ince bükülebilen uçunda ışık kaynağı ve kamera olan bir tüp şeklindeki aleti makattan içeriye doğru ilerletir ve sigmoidoskopide barsağın son 30-50 cm’lik kısmı, kolonoskopi de ise kalın barsağın tamamı incelenir. Doktor anormal görülen bölgelerden biyopsiler (küçük doku örnekleri) alarak incelenmesi için patoloji laboratuarına gönderir.
Sizden ayrıca, baryumlu enema denilen kalın barsağın içine radyolojik bir sıvı enjekte ederek Çekilen bir röntgen tetkik isteyebilir. Bu tetkikte kanser barsak içinde gölgeler yaparak kendisini gösterir.

Nasıl Tedavi Edilir?
Doktorunuz kanserin hangi safhada olduğunu saptamaya çalışacaktır; hastalık erken yada ilerlemiş safhalarda olabilir. Bunu anlamak için başka tetkikler istenebilir; bilgisayarlı tomografiler, bir takım röntgen ve kan tetkikleri vs gibi. Kanserin safhası, tedavi modelini saptayacaktır (cerrahi ?, ilaç ?)

Barsak ta tümörün olduğu bölgenin ve etkilenen dokuların cerrahi olarak çıkarılması ve kalan barsağın uç uca birleştirilmesi işlemine rezeksiyon ve primer anastomoz adı verilir.

Kolostomi denen diğer işlemde, cerrah etkilenen barsak bölümünü çıkartır ve kalan sağlıklı barsağın kısalmış uçlarını karın derisine dikerek bir barsak açılışı oluşturur. Barsak muhteviyatı buradan dışarıya bir torba ile alınır (kolostomi torbası). Bu torba sizin giysilerinizin altında saklı kalır. Kolostomi bazı durumlarda geçici yada kalıcı olabilir.

Etkileri ne Kadar Sürer?
Bazı durumlarda kanser sadece cerrahi olarak tedavi edilir. Bazen de kanserin diğer ve özellikle hayati organlara yayılmasını önlemek için kemoterapi yada ışın radyasyon tedavileri de yapılır.

Tedavinin faydası hastalığın ne kadar ilerlemiş olduğuna bağlıdır. Eğer kanser barsak duvarından ileriye yayılmamışsa ve cerrahi olarak çıkarılırsa 5 yıl yaşama şansı %90’dan fazladır. Yayılmışsa bu oran yayılım derecesine bağlı olarak giderek kısalır.

Kolostomi yapılacaksa, sağlık ekibi kolostomi torbası ile yaşamanız için size yardımcı olmaya çalışacaktır. Doktorunuz gaz oluşturabilecek ve kötü koku yayabilecek besinleri diyetinizden kaldırmanızı isteyecektir (kuru fasulye, nohut, yumurta, balık ve karbonatlı yiyecekler gibi). Bir çok insan kolostomi torbası ile sağlıklı ve aktif yaşam sürmektedir.

Kendimi Nasıl Koruyabilirim?
Doktorunuzun önerdiği tedavi planını takip edin.
· Yeteri kadar uyuyup ve istirahat edin
· Sağlık besinler yiyin, cerrahi sonrası diyeti uygulayın
· Doktorunuzun önerilerine göre egzersizde bulunun
· Rahatlama teknikleri kullanarak pozitif zihinsel düşünme, kas gevşetme teknikleri ve diafragmatik nefes alma teknikleri uygulayınız.
· Stres giderici hoş ve rahat insanlarla birlikte olmaya özen gösteriniz.

Eğer yardımı olabileceğini düşünüyorsanız psikologlardan yardım alınız.

Kolostominiz varsa;
· Kolostominizi nasıl kullanacağınızı öğreniniz.
· Vücut imaj değişliğine adapte olabilmek için kendinize zaman ayırın. Kolostomi torbasına uygun kıyafetler tercih edin.
· Kanser ve kolostomi torbasından dolayı siz kızgınlık, üzüntü, hüsran ve utanma hissedebilirsiniz. Hislerinizi dışa vurmakta çekinmeyin.

Kolorektal Kanserin Meydana Gelişine ve Tekrarlamasına Nasıl Engel Olabilirim?
Bunun için doktorunuz size tavsiyelerde bulunacaktır. Siz aynı zamanda;
· Muayene randevularınıza mutlaka uyun, kontrollere düzenli olarak gidin
· Semptom ve bulgular için kendiniz kontrol edin.
· Eğer değişiklikler oluşursa doktorunuzu arayın.

Eğer sizde kolorektal kanser yok fakat ailevi kolon kanser hikayesi varsa, doktorunuza bu söylemelisiniz ve size düzenli kontroller yapılmalıdır. 50 yaş üzerindeki bilinen kanser riskleri taşıyan kişiler gaitada gizli kan testi, sigmoidoskopi ve kolonoskopi yaptırmalıdır. 

5679